Woongebieden

Een prettige leefomgeving staat centraal, waarbij de nadruk ligt op veiligheid en gebruik voor diverse functies (waaronder wonen en spelen). De wegen zijn erftoegangswegen. Er is vooral openbare verlichting zichtbaar en weinig andere verlichting behalve een enkele buitenlamp of tuinverlichting van bewoners. 

Gemeentelijk beleid Openbare Verlichting

De gemeente kiest in principe voor bescheiden verlichting conform haar keuze voor Bewust Verlichten. In iedere woonstraat past een andere keuze; verlichting op basis van de nieuwste technieken, rekening houdend met de kosten over de totale levensduur. De afwegingen staan beschreven in het visie-/beleidshoofdstuk Openbare Verlichting op Maat. 

1. Verlichtingssterkte

In principe kiest de gemeente bij het verlichten van woonwijken voor een verlichtingssterkte gelijk aan de landelijke adviesrichtlijn ROVL-2011. Als lichtkleur kiest de gemeente voor warmwit (kleurtemperatuur van 3000K). 

Foto: In deze nieuwe wijk is het Politie Keurmerk Veilig Wonen aangehouden. De verlichtingssterkte en de gelijkmatigheid zijn er goed. Wanneer de lampen toe zijn aan vervanging, wordt er wellicht LED geplaatst in het bestaande armatuur. Met deze keuze worden materialen en dus grondstoffen bespaard. (Rosmolen/Wipmolen)

2. Gelijkmatigheid

De gemeente streeft naar gelijkmatige verlichting volgens de landelijke adviesrichtlijn. Op veel plaatsen is de gelijkmatigheid al voldoende. Als dat niet zo is, dan kan bij vervanging van het armatuur de situatie al iets verbeteren door een ander type armatuur te kiezen. Als de gelijkmatigheid veel lager is dan gewenst, dan is dit alleen te bereiken op het moment van vervanging van de lantaarnpalen. Er wordt dan een nieuw lichtplan gemaakt waarbij de nieuwe palen dichter bij elkaar gezet worden.  

Foto 1: Hoge gelijkmatigheid doordat de lantaarnpalen zo dicht op elkaar staan. Het wegdek is egaal verlicht (Lijsterbesstraat, Losser)

Foto 2: Zeer lage gelijkmatigheid waarbij er donkere vlekken en lichte vlekken op het wegdek zichtbaar zijn (Nachtegaalstraat, de Lutte)

Foto′s: Hoge gelijkmatigheid door rondstralende kegels met LED als lichtbron. Hier wordt aan de adviesrichtlijn voldaan. Deze armaturen verlichten veel van de omgeving mee, inclusief de voortuinen en slaapkamerverdieping van woningen. (De Saller, Losser, eerstgebouwde deel)

3. Voetpaden in woonwijken en parken

Voetpaden worden over het algemeen meeverlicht met de rijbaan of het fietspad. De gemeente verlicht separaat gelegen openbare voetpaden alleen als ze woonwijken verbinden of anderszins doorgaande paden zijn en als er voldoende sociale controle is. Paden met een recreatieve functie zoals in een park, worden niet verlicht. 

Foto: Enkele rondstralers verlichten dit voetpad met een verbindende functie tussen de woonwijk (straat: Weemselo) en de doorgaande weg (Honingloweg). Dit biedt meer zicht op aanwezigen en meer gevoel van sociale veiligheid. Van belang bij veiligheid is ook de mate van sociale controle en dus het zicht van anderen op de gebruikers van deze doorsteek.

4. LED of niet?

Deze techniek is landelijk sterk in opkomst, ook in de openbare verlichting. Veel nieuwe verlichting van de gemeente is sinds 2012 LED verlichting (meer info: LED). De gemeente beoordeelt bij grootschalige vervanging en bij nieuwe inrichting van een gebied welke nieuwe technieken er op de markt zijn, hoe betrouwbaar ze zijn, hoe geschikt en wat de kosten zijn.

Foto : Dit LED armatuur verlicht ook de omgeving rondom de lantaarnpaal, maar wel gericht naar beneden. Gevels worden bewust niet meeverlicht. De stoep is extra goed zichtbaar door de grijze betontegels die het licht enigszins reflecteren. (Dr Ariënsstraat, Overdinkel)

5. Rondstraler of vlak armatuur

Vormgeving van armaturen verandert naar steeds plattere armaturen met alleen de noodzakelijke zijwaartse uitstraling. De bekende rondstralende kegelvormige armaturen geven een mooi sfeerbeeld en verlichten alle hoeken. Ze kunnen echter lichthinder geven in woon-/slaapkamers en zijn van grote afstand zichtbaar. Waar mogelijk plaatst de gemeente armaturen die naar beneden stralen, zeker aan de randen van de woonkern nabij open landschap.  

Foto′s: conventionele kegel verlicht de slaapkamer (links) terwijl een naar beneden gericht armatuur vooral de weg aanlicht (rechts) (Tjibbe Knolstraat/ Wilhelminastraat, Overdinkel)

Foto′s: nieuwe deel van De Saller, Losser met moderne verlichting

Foto links: De verlichting van dit achterpad schijnt de tuinen in en achtergevels aan. Iemand die hier in het licht staat, kun je zien staan. Om het hoekje is echter geen zicht en geen sociale controle. (situatie vergelijkbaar met Scholtingstraat, Losser)

Foto rechts: dit rijtje woningen heeft veel verlichting bij iedere schuurdeur. Er is op het moment van de foto nog open zicht vanaf de weg totdat de geplande woningen zijn gebouwd. Dit heeft sociale controle als voordeel maar tegelijkertijd lichthinder als nadeel. De verlichting is sterker dan straatverlichting (Irisstraat, Losser)

Afspraken tussen gemeente, woningcorporatie en projectontwikkelaar

De gemeente maakt bij het plannen van nieuwbouw en herstructurering afspraken met woningcorporaties en bouwende partijen over veiligheid in de woonomgeving. Ook de huidige en de te verwachten criminaliteit wordt meegenomen per locatie.

Voorbeeld van een gespreksonderwerp is het (bewust) verlichten van de achterpaden. Deze zijn niet in eigendom en beheer van de gemeente. Een oplossing is om er al bij het ontwerp van de woonwijk voor te zorgen dat er geen achterpaden nodig zijn. Als er toch een achterpad wordt aangelegd, beschouwt de woningcorporatie verlichting vaak als vanzelfsprekend of als service. De wensen van de bewoners kunnen in de beslissing worden meegenomen. Kosten voor energie en onderhoud worden door de corporatie gedragen. 

Foto′s: Dit pleintje met garages en parkeerplaatsen heeft veel licht van de nieuwe LED armaturen. Deze foto toont het verschil tussen warmwit (rechtsvoor) en wit (rest van het pleintje). (Dr. Ariënsstraat, Overdinkel) De rechterfoto toont de vormgeving van het armatuur van onderaf.